Khuado Pawi Laikhak
President
TCSA, Shillong
leh
Khuado Pawi a zang khempeuh,
Shillong
mualtam tungah a nih veina Khuado Pawi leh TCSA conference kithuah zang thei na
hih manun lungdampihna kong pulak masa hi. 2007 kum a amasapen Shillong Khuado
Pawi I zat liai liai lai hunte bang hong phawksaka, ka lungleeng zezen hi. Tuni-a
Khuado Pawi leh Conference zangte khempeuh tungah ko innkuan in Khuado thupha,
Topa thupha deihsakna kong khak uh hi. Ko zong note mah tawh a kibangin ka
kithalawp uh hi.
Shillong
pen nidang pek panin a min nei mahmah mun poimawh khat ahi hi. A khuahun a nop
man zong ahitam Shillong pen North East India adingin Mikang (British) kumpi
ukna nuai-ah vaihawmna phualpi khat in na om tawntung hi. Tuipi pana teh pi 4,908 a pha Shillong khuapi pen a khuahun nuam mahmah
ahih manin 1874 kumin Mikang kumpi in Assam pen Chief Commissioner province
khat in a bawl akipan gamukna lamah phualpi-in
na nei hi. Gamukna tawh kisai in Brahmaputra zanglei leh Surma/Barak
zanglei kawmtuahna dingin Shillong pen mun laizang pen ahi hi. Amau gam tawh
khuahun leh mual leh guam omdan a kibat manin Mikangte in ‘Scotland of the
East’ na ci uh hi. Independence khit tu-a North East states a tamzaw Assam
nuai-ah a om ciangin zong Shillong mah phualpi-in kizang den hi.
Shillong kici min pen
nidangin U Shillong/Leyshillong a kici nungak siangtho sungpan a suak mipa khat
min hi, kici hi. Tua U Shillong/Leyshillong pen a suah khit phetin upa/picing
pah ahih manin a nu in mualtungah tenpih hi. Khasite in tuapa pen tua mualtung
pasian hi, ciin ngaihsun uh hi. Shillong min tua panin kila hi, ciin tangthu ah
kigelh hi.
Mikangte pattahna tawh Shillong ah sanginn
leh college hoihpipi om ahih manin hih mun panin mipil, milian, miminthang
tampi khangkhia hi. ATM mukhiapa John Shepherd Barron leh Booker Prize ngah
Arundhati Roy te pianna mun hi. Tu-a ka nasepna University a pan khiapa
Rabindranath Tagore pen leitung in a theih Nobel Prize a ngah mi minthang hi.
Tagore in Shillong khuahun leh amun nuamsa ahih manin khualum hun ciangin
Santiniketan panin tawlkhat om dingin Shillong pai thei zel hi. Tuhun dongin
Shillong pen India kumpi in North East state lak pan et masak in nei hileh
kilawmin na lianpipite koih hi. Gentehna in, NEHU, RGIIM, NEIGHRIMS I cihte
North East ai tanga kikoih ahi hi.
Zo minam sung panin zong laisiam leh mipil
masate a tamzaw Shillong pana khangkhia hi ci leng kikhial lo ding hi. Tuni
dongin hih khuapi mah I zuan tangtang lai uh hi. A omsate in taisan sawmlo-in a
om nailote zong I tun sawm uh hi. A hang pen school, college leh university
hoih a om man hi. Tuhun ciangin bel sumbawlna leh kumpi nasepna hangin Shillong
a zuan tampi ki-omta hi.
Hih bangteng hangin tuni-in Shillong ah
Khuado Pawi a kibawl thei ahi hi. A taktakin Khuado Pawi pen Zo minam sung
panin zong Tedim kampaute a lim zat pen I hi hi. Nidangin kuamah in hong
theihpihloh hangin tuhun ciangin bel khuamuhna a tangzai sem tawh kitonin minam
khat buang pawi neilo cih bang bukim lohna ahih lam hong kitel pianpianta ahih
manin Khuado Pawi zong mailamah a zang kitamsem ta kha dingin ka ummawh hi. I Zo ngeina
Khuado Pawi pen in minam kician ihihna hong kilangsak hi. Tangthu nei, ngeina
nei ihihna lim hi. Tua hi-a, limtakin I zat zawh ding a thupi ahi hi. Ahih
hangin nidang hunlai banga, dawi leh kau dona, zu leh sa tawh gualnopnate pawl
pen tuhun Christian ihihna tawh kituakin I ciin nawnloh ding zong om ding hi.
Sia Suum Do Thang in a gen hi kasa mahmah hi: Sialsawm, Khuado pawite zu leh sa nekna leh
zola sa a, zo lam a lam ding cih bang ciang bekin ngaihsun lo a,Pasian zia le
tong tawh kituaka,Pasian lungtuak Sialsawm leh Khuado pawi te ahih theih na
dingin, Zo ngeina tawh Pasian biakpiakna khat a suahtheih nading in Biaknalam
makai ten hong vaihawm theileh cih ka lunggulhna kong pulak hi.
Tuni-in Shillong ah Khuado Pawi a kizat
zawhna hang pen sangnaupangte, TCSA, vaihawmsiamna ahih manin amaute pahtakhuai
kasa hi. A beisa kum 10 lai-in TCSA kici bang sangnaupang ni khat ni ciang a
piankhiat ding a om masate in galmuh kha dingin ka um kei hi. Hun hong kikhelin
Pasian in mun hoih ah hong koihta hi; pilna sangpipi hong sinsakta in, degree
sangpipi hong piata hi. Sangnaupang
kipawlna midangte’n a neih hangin en I neih kei leh I sangnaupangte thelthang
leltak uh hi. I neihloh manin I supna zong tampi om hi. Banghang hiam cih leh sangnaupangte
in a kisap tampi om a, tua kisapnate ah Sangnaupang kipawlna in a tavuan lian
mahmah hi. Sangnaupangte’n I kisap thu nam li (4) I gen ding hi:
- Lamlahna/guidance:
A sin ding leh a sinlai mite
adingin thu lamlak neih ding kisam hi. Lai Siangtho in zong ‘thu lamlak a
om lohna ah mite kipuk hi’ ci hi.
Tuhun laisimna ah kongvang tam lua mahmahta ahih manin nang adingin
koi hoih pen hiam? cih nang sangin a telzaw khat in hong lamlah ding kisam
hi. Mailam hunah I nuntakna ding tua in hong bawlsak ding ahih manin a
lampi zuikhate lawhcing bek ding hi. Tua ahih manin thulamlak
(counselor/advisor) kisam hi. Sangnaupang kipawlna pen lamlak ding a
zonsak leh a bawlsak (facilitator) kipawlna ahih ding hi.
- Nungthuap/back-up: A
sin lai mite in haksatna lampi tawn hamtang ahih manin tua hun ah nungthuap
kisam hi. Haksatna pen nam tampi om ding hi. Lungkiatna, sum haksatna, lai
hamsa sakna, lawhsapna, mi pha kisaklohna cihte lawhcinna lampi ah a
kitawn kha pelmawhte ahi hi. Sangnaupang khat I haksatna tawh kituakin a
nungthuap/tawdom dingin Sangnaupang kipawlna, nu leh pate leh biakna
pawlpite a pan kul hi.
- Kikhelna nang pan kipan sak
in/ change yourself before you change your world: A
lawhcing ding mi khat pen ama nuntakna ah kikhelna a om ding hi. Tupna
neilote tupna kip in a khel kul a, a thadahte kuhkalna in a khel kul a, lai
sim manlo lianga vakvakte lai kinna lungtang tawh a kikhel ding hi a, haksat hun ciang
a lungkia pahpahte zong cihtakna in a khel ding kisam hi. Na innsung ah
kikhelna lamdang a pian theihna dingin na laisim zia khel in. Na leitung
na khelma-in nangmah kikhel masa in.
- Nang tungah sum kizangte investment hoih suaksak in: A meet ngah ding lametna tawh a kizang sum/hun/na khatpeuh investment ahi hi. Na nu leh pate/ nang hong sponsor-te in nang tung panin a meet ngah ding lametna lianpi tawh Shillong ah laisim dingin hong sawlna lawhsam sak kei in. Kumpi in zong development fund khatpeuh a hei/divert ciangin a ngah dingte a lungkimloh bangin na laisimna dinga hong kikhak sumte zangkhial kha het ken. A taktakin hong sponsor-te sum a kawm pak bangin kingaihsun zaw inla, tua tawh na nuntakna ding lampi khuat siam in.
A thu khupna ah, Shillong CSA (tun TCSA) a kiphut khiat huna kipan tuni
dong pawlmi lai sinna ah gualzawhna a ngah bangzah hiam khat Pasian in hong
omsakta hi. Tuni-a pahtawina ngah dingte zong tuate list kibehlapna hi.
Mailamah zong hong khan semsem ding I lamen hi.
Bangteng hita leh, I zon pilna nektak cing hong suakin, midangte nangawn
in hong noptuampih a suah theihna dingin Pasian’ thupha ngahtak (deserving) I
suah zawhna dingin Shillong TCSA mite khempeuh kong hansuah phapha hi. Pasian
in I thalawhna banga hong piak loh lawmlawm ding a ki-awi loh ding zah in
hanciam phot ni. A tawpna ah eima
hanciamna tawh I lawhcing mahmah zongin Pasian tawh bulkip (foundation) I lam
kei leh I lawhcinna kho lo-in gahphalo thei veve zel cih haih kei ni.
Khuado Pawi in ki-itna, kinaina, leh kilawmtatna hong khosak tawntung
henla, kumsimin Khua a do zo tawntung dingin Topa’n hong siamta hen. Khuado sa
na neklim tek ta un.
Note mah bangin minam a it
Pum Khan Pau
Santiniketan
22/10/12
Comments