Khuado Pawi Laikhak


President TCSA, Shillong
leh Khuado Pawi a zang khempeuh,

Shillong mualtam tungah a nih veina Khuado Pawi leh TCSA conference kithuah zang thei na hih manun lungdampihna kong pulak masa hi. 2007 kum a amasapen Shillong Khuado Pawi I zat liai liai lai hunte bang hong phawksaka, ka lungleeng zezen hi. Tuni-a Khuado Pawi leh Conference zangte khempeuh tungah ko innkuan in Khuado thupha, Topa thupha deihsakna kong khak uh hi. Ko zong note mah tawh a kibangin ka kithalawp uh hi.

Shillong pen nidang pek panin a min nei mahmah mun poimawh khat ahi hi. A khuahun a nop man zong ahitam Shillong pen North East India adingin Mikang (British) kumpi ukna nuai-ah vaihawmna phualpi khat in na om tawntung hi. Tuipi pana teh pi 4,908 a pha Shillong khuapi pen a khuahun nuam mahmah ahih manin 1874 kumin Mikang kumpi in Assam pen Chief Commissioner province khat in a bawl akipan gamukna lamah phualpi-in  na nei hi. Gamukna tawh kisai in Brahmaputra zanglei leh Surma/Barak zanglei kawmtuahna dingin Shillong pen mun laizang pen ahi hi. Amau gam tawh khuahun leh mual leh guam omdan a kibat manin Mikangte in ‘Scotland of the East’ na ci uh hi. Independence khit tu-a North East states a tamzaw Assam nuai-ah a om ciangin zong Shillong mah phualpi-in kizang den hi.

Shillong kici min pen nidangin U Shillong/Leyshillong a kici nungak siangtho sungpan a suak mipa khat min hi, kici hi. Tua U Shillong/Leyshillong pen a suah khit phetin upa/picing pah ahih manin a nu in mualtungah tenpih hi. Khasite in tuapa pen tua mualtung pasian hi, ciin ngaihsun uh hi. Shillong min tua panin kila hi, ciin tangthu ah kigelh hi.

Mikangte pattahna tawh Shillong ah sanginn leh college hoihpipi om ahih manin hih mun panin mipil, milian, miminthang tampi khangkhia hi. ATM mukhiapa John Shepherd Barron leh Booker Prize ngah Arundhati Roy te pianna mun hi. Tu-a ka nasepna University a pan khiapa Rabindranath Tagore pen leitung in a theih Nobel Prize a ngah mi minthang hi. Tagore in Shillong khuahun leh amun nuamsa ahih manin khualum hun ciangin Santiniketan panin tawlkhat om dingin Shillong pai thei zel hi. Tuhun dongin Shillong pen India kumpi in North East state lak pan et masak in nei hileh kilawmin na lianpipite koih hi. Gentehna in, NEHU, RGIIM, NEIGHRIMS I cihte North East ai tanga kikoih ahi hi.

Zo minam sung panin zong laisiam leh mipil masate a tamzaw Shillong pana khangkhia hi ci leng kikhial lo ding hi. Tuni dongin hih khuapi mah I zuan tangtang lai uh hi. A omsate in taisan sawmlo-in a om nailote zong I tun sawm uh hi. A hang pen school, college leh university hoih a om man hi. Tuhun ciangin bel sumbawlna leh kumpi nasepna hangin Shillong a zuan tampi ki-omta hi. 

Hih bangteng hangin tuni-in Shillong ah Khuado Pawi a kibawl thei ahi hi. A taktakin Khuado Pawi pen Zo minam sung panin zong Tedim kampaute a lim zat pen I hi hi. Nidangin kuamah in hong theihpihloh hangin tuhun ciangin bel khuamuhna a tangzai sem tawh kitonin minam khat buang pawi neilo cih bang bukim lohna ahih lam hong kitel pianpianta ahih manin Khuado Pawi zong mailamah a zang kitamsem ta kha dingin ka ummawh hi. I Zo ngeina Khuado Pawi pen in minam kician ihihna hong kilangsak hi. Tangthu nei, ngeina nei ihihna lim hi. Tua hi-a, limtakin I zat zawh ding a thupi ahi hi. Ahih hangin nidang hunlai banga, dawi leh kau dona, zu leh sa tawh gualnopnate pawl pen tuhun Christian ihihna tawh kituakin I ciin nawnloh ding zong om ding hi. Sia Suum Do Thang in a gen hi kasa mahmah hi: Sialsawm, Khuado pawite zu leh sa nekna leh zola sa a, zo lam a lam ding cih bang ciang bekin ngaihsun lo a,Pasian zia le tong tawh kituaka,Pasian lungtuak Sialsawm leh Khuado pawi te ahih theih na dingin, Zo ngeina tawh Pasian biakpiakna khat a suahtheih nading in Biaknalam makai ten hong vaihawm theileh cih ka lunggulhna kong pulak hi.

Tuni-in Shillong ah Khuado Pawi a kizat zawhna hang pen sangnaupangte, TCSA, vaihawmsiamna ahih manin amaute pahtakhuai kasa hi. A beisa kum 10 lai-in TCSA kici bang sangnaupang ni khat ni ciang a piankhiat ding a om masate in galmuh kha dingin ka um kei hi. Hun hong kikhelin Pasian in mun hoih ah hong koihta hi; pilna sangpipi hong sinsakta in, degree sangpipi hong piata hi.  Sangnaupang kipawlna midangte’n a neih hangin en I neih kei leh I sangnaupangte thelthang leltak uh hi. I neihloh manin I supna zong tampi om hi. Banghang hiam cih leh sangnaupangte in a kisap tampi om a, tua kisapnate ah Sangnaupang kipawlna in a tavuan lian mahmah hi. Sangnaupangte’n I kisap thu nam li (4) I gen ding hi:

  1. Lamlahna/guidance: A sin ding leh a sinlai  mite adingin thu lamlak neih ding kisam hi. Lai Siangtho in zong ‘thu lamlak a om lohna ah mite kipuk hi’ ci hi.  Tuhun laisimna ah kongvang tam lua mahmahta ahih manin nang adingin koi hoih pen hiam? cih nang sangin a telzaw khat in hong lamlah ding kisam hi. Mailam hunah I nuntakna ding tua in hong bawlsak ding ahih manin a lampi zuikhate lawhcing bek ding hi. Tua ahih manin thulamlak (counselor/advisor) kisam hi. Sangnaupang kipawlna pen lamlak ding a zonsak leh a bawlsak (facilitator) kipawlna ahih ding hi.

  1. Nungthuap/back-up: A sin lai mite in haksatna lampi tawn hamtang ahih manin tua hun ah nungthuap kisam hi. Haksatna pen nam tampi om ding hi. Lungkiatna, sum haksatna, lai hamsa sakna, lawhsapna, mi pha kisaklohna cihte lawhcinna lampi ah a kitawn kha pelmawhte ahi hi. Sangnaupang khat I haksatna tawh kituakin a nungthuap/tawdom dingin Sangnaupang kipawlna, nu leh pate leh biakna pawlpite a pan kul hi.


  1. Kikhelna nang pan kipan sak in/ change yourself before you change your world: A lawhcing ding mi khat pen ama nuntakna ah kikhelna a om ding hi. Tupna neilote tupna kip in a khel kul a, a thadahte kuhkalna in a khel kul a, lai sim manlo lianga vakvakte lai kinna lungtang  tawh a kikhel ding hi a, haksat hun ciang a lungkia pahpahte zong cihtakna in a khel ding kisam hi. Na innsung ah kikhelna lamdang a pian theihna dingin na laisim zia khel in. Na leitung na khelma-in nangmah kikhel masa in.

  1. Nang tungah sum kizangte investment hoih suaksak in: A meet ngah ding lametna tawh a kizang sum/hun/na khatpeuh investment ahi hi. Na nu leh pate/ nang hong sponsor-te in nang tung panin a meet ngah ding lametna lianpi tawh Shillong ah laisim dingin hong sawlna lawhsam sak kei in. Kumpi in zong development fund khatpeuh a hei/divert ciangin a ngah dingte a lungkimloh bangin na laisimna dinga hong kikhak sumte zangkhial kha het ken. A taktakin hong sponsor-te sum a kawm pak bangin kingaihsun zaw inla, tua tawh na nuntakna ding lampi khuat siam in.
     A thu khupna ah, Shillong CSA (tun TCSA) a kiphut khiat huna kipan tuni dong pawlmi lai sinna ah gualzawhna a ngah bangzah hiam khat Pasian in hong omsakta hi. Tuni-a pahtawina ngah dingte zong tuate list kibehlapna hi. Mailamah zong hong khan semsem ding I lamen hi.
     Bangteng hita leh, I zon pilna nektak cing hong suakin, midangte nangawn in hong noptuampih a suah theihna dingin Pasian’ thupha ngahtak (deserving) I suah zawhna dingin Shillong TCSA mite khempeuh kong hansuah phapha hi. Pasian in I thalawhna banga hong piak loh lawmlawm ding a ki-awi loh ding zah in hanciam phot ni.  A tawpna ah eima hanciamna tawh I lawhcing mahmah zongin Pasian tawh bulkip (foundation) I lam kei leh I lawhcinna kho lo-in gahphalo thei veve zel cih haih kei ni.
    
    Khuado Pawi in ki-itna, kinaina, leh kilawmtatna hong khosak tawntung henla, kumsimin Khua a do zo tawntung dingin Topa’n hong siamta hen. Khuado sa na neklim tek ta un.

Note mah bangin minam a it

Pum Khan Pau
Santiniketan
22/10/12

Comments

Popular posts from this blog

KA LAISIMNA LAMPI

Tools of Christian Missionaries