Ruth Graham Bell Khekhaap

Ruth Graham Khekhaap
Pum Khan Pau

Pasian thugen minthang Billy Graham (William Franklin Graham Jr) zi Ruth Graham in hunsawtpitak damlohna thuakin thazawma a om laitakin June 14, 2007 in a tenna uh Charlotte, North Carolina, USA ah hong beisan hi. Kum 87 a pha Ruth luang pen a sihma-a a pasal tawh a kamciam bangun a tenna Charlotte, North Carolina a om Billy Graham Library ah kivui hi. A luang tunga a thugenna ah Billy Graham in: “Ko (nupa) pen Pasian in nasemkhawm dinga hong sap ngiat ka hi uh hi; ka zi’ (Ruth) hong hansuahna leh thapiakna om kei leh ka nasepnasate bangmah tangtung lo ding hi”, ci ngeu hi. A zi’ sihma deuh, June 13, 2007 in Billy Graham in a thusuahna ah Ruth tawh a kamkupna nunung hih bangin gen hi:
Tukum bul lamin Ruth tawh thungetna limtak nei-in ka kikup zawh uh ciangin (ka sih uh ciangin) ka luang uh pen Billy Graham Library, Charlotte ah a kizomin kivui tuak dingin thukimna ka nei uh hi. Hih thukhensatna pen Ruth in Vantungah hong ciahsan kuanta ahih manin hong pulak khia kahi hi.

China gamah Presbyterian missionary a sem L. Nelson Bell leh Virginia Leftwich Bell i tanu Ruth Bell pen June 10, 1920 in Qingjiang, Kiangsu, China ah piang hi. Kum 7 a phakin US ah zin a, 13 a phak kumin North Korea khopi Pyongyang ah sangkahin, kum 17 a cin ciangin Chicago khuapi gei-a om Wheaton College ah pilna sangzaw sin hi. Ruth a nungak tunglai-in Pasian adinga kipumpiak ding ut a, pasal neilo-a Tibet gamah missionary nasep ding a tupna hi. Ahizongin Wheaton College a kah sungin Billy Graham (tua hunin College sungah zong Pasian thugen kipanta hi) tawh kimukha-in ki-it uh hi; a nih tuakun college zo uh a, August 1943 in kiteeng uh hi. Ruth in pasal a neih zawh ciangin Tibet ah missionary kuan ding a lunggulhna khawlkikin a pasal’ Pasian nasepna ahih theih banga huh ding pen ama adingin Pasian nasepna thupizaw-in ngaihsun hi. Ama tupna sangin a pasal’ nasepna thupisak zaw ahihmanin ama lunggulhna nusia-in a pasal adingin a sep theih bangin sem hi. Tua ahih manin Corey J Hodges in “Ruth in a pasal tawh tuun khat sunga om bangin kingaihsun ahih manin gim leh tawl phamawh salo-in a pasal’ nasep lawhcinna dingin lametna lianpi tawh a nunglam panin nakpitakin huha, khasum sang lo hi,” ciin ama tangthu na gelh hi.
Ruth Bell Graham leh Billy Graham in Pasian hehpihna tawh kum 1945 pan 1958 sungin tanu thum (Virginia, Anne, Ruth) leh tapa nih (Franklin, Nelson Edman) nei uh hi. Atate picingin nasep lianpipi neisak ciat ahih manin Billy Graham in innsung a et manloh hangin Ruth in inn nupi nasep zo ahihna kilang hi. A tate lakpan Anne Graham Lotz in AnGel Ministries ah sema, Franklin Graham in leitungbup cimawhhuh cai kipawlna khat “Samaritan’s Purse” ah vaihawmpi hi-in, Ned Graham in China gam ading Christian laibu hawm kipawlna East Gates International ah sem hi. Ruth leh a pasal in tu 19 nei-in tusawn zong 28 nei uh hi.
Ama tangthu a kisut ciangin Ruth Graham pen a kiciamtehna hoihpipi na oma, a thupi diak khat in, “mi kikhawlhpih nuam/maitai, itna nei, khami” ciin kigen hi. Ruth in “zi leh pasal a tawntungin a kithutuak den keei leh khatzaw pen kisamlo cihna hi”, ci hi, ciin Jerry B Jenkins in Ruth mizia a gelhna ah gen hi. Inn nupi citak ahih manin a pasal in hun sawtpipi khualzinsan taleh a tate tawh lungkim takin inn ah na om a, a pasal phunsan ngei vetlo hi, kici hi. Inn nupi lawhcing leh zi muanhuai ahih banah Ruth in lai lam nasepna zong hahkat ahih manin a nuntak sungin ama gelh leh mi tawh a gelhkhop laibu 14 bawlkhia sawnsawn hi.
Billy Graham in “Ruth pen ka lungkituahpih leh ka lawmhoihpen hi-a, amah tawh lo-in ni khat zong nuntak ding ka ngaihsun thei kei hi. Kum 65 paisa-in Wheaton College ah ka kimuh cillai uh a ka itna sangin tu-in ka itzaw semsem hi”, ci-in a zi’ hun nunungah a itna thu a gen ciangin Ruth Graham pen a pasal adingin a ithuai mahmah bangin leitung bup Christiante in zong a nasepnate leh a ithuai zia mangngilh theih ding hilo hi. Billy Graham zong tuin kum 88 pha khina, a tha kiamta hi. A thahat laiin gam 185 val ah Pasian thugenin pai-a, thukizakna tuamtuam tungtawnin zong Pasian na sem hi. America President tuamtuamte’ Adviser a sep ngei banah British Kumpi i pahtawina sangpen Knighthood zong na ngah ngei hi. The Gallup List Organisation in kum zalom 20 (20th century) sunga mi ettehhuai phadiak 18 a teelna ah Billy Graham a 7na ah teelkhiatin a omna panin a thupizia leh a nasepnate genkhit zawh ding ahihlohzia kilang hi.
Pasian nasepna tawh kisai-in Billy Graham a madawkpen hidingin ki-ummawh ahih leh ama nasep huhn ding bekbeka a tupna a nusia zezen a zi Ruth Graham zong amah tawh kikimin kikoih thei ding ahihmanin Ruth pen Pasian nasepna (Evangelical work) ah “First Lady” ci le’ng uanglua khollo thei hi. Naomi monu Ruth in a biakna leh ngeinate nusia-in a teeknu a zuih ciangin thupha in a zuih bangin, Ruth Graham in zong a min mah pua zo takpi ahih manin ama tupna nusia-in Billy Graham na zui-a, lawhcing takpi hi. Tua ahih manin Billy Graham lawhcinna leh Pasian nasepna a kigen simin ama min kihaih theilo hi. Tuhun Zo mite in zong Laisiangtho sunga mizia hoihpipite’ min zang nuam samin min i phuak uh a, ahizongin Ruth Graham banga a hoihna a puazo mi tam lo hihang. Min ngaih i deih pong hangin a ngaihna i dausak zawsop hi.
Laigelh minthang Shiv Khera in “makaiza i cih pen kipawlna tawh kisai-a nasepna bek pan hong kilang ding hilo-a, nisim nuntakna panin zong kimu thei hi”. Tuabang mite pen Shiv Khera in “akipahtawilo/akiphawkkhalo makai” (unsung leaders) ci-a, hih anuaite in hong laktel hi:
1. Sum muhna neucik tawh tate a domsang thei nupi.
2. Tate gamtatpha a hilh nu leh pate.
3. Innveengte niin kholna a hahsiangsak nuam mi.
4. Mi khanghaam leh mibanglote lampi a kantanpih mite.
5. Vangik a pua nupi khanghaam khat i van a dawn ding kisam sa-a a dawn mi.
Ruth Graham in a pasal’ nasepna khatpeuh a nunglam panin na huh tawntung ahih manin “akiphawk khalo makai” khat suak hi. A pasal zahin ama min kidawk phalo napi’n Billy Graham i lawhcinna a kithuk kan ciangin Ruth i huhna hong kilang hamtang hi. Makai gina in mite phawk ding leh pahtawi ding awlmawh masa lo-a, ama nasep a lawhcin ding thupi ngaihsut zaw hi. “Kuama hong phat loh buang nang leh nang kiphat tawm kei in”, cih paunak a om bangin midangte’ phattaak leh phawk thamte amau kigen kul sese lo-in Ruth Graham bangin kikanin, kiphatin, kiphawk pelmawh hi. Ahizongin a sepna lawhcin ding sangin mite theih/pahtak ding a ut masa makaite nungkai suakpah nuam hi.
Ruth Graham in hong nusiat khit hangin ama nuntakna in Zo mite i kitangsap “makaiza” hong hilh kikkik ahih manin ama khekhaap a zui thei dingin Topa’n hong ompih ta hen.

Popular posts from this blog

KA LAISIMNA LAMPI

Tools of Christian Missionaries