I Mun Ciat Panin

I MUN CIAT PANIN
Dr Pum Khan Pau

Phalbi zingsang khat nisalum awi kawmin ka laite pawlkhat ka vel laitak Esther Kurien leh Sharon Edwards-te’ thului gelh “Missionary in Police Uniform” Light of Life Journal, January 1997 bu sungah ka mu hi. A thulu in Palik puan a silh missionary khat ii tangthu gennuam hitah cih ka theih ciangin lawp mahmahin ka sim suk pah buatbuat leh keima pian zawh deuha (June 1974) Karnataka-a thupiang tawh na kipan lian ahih manin ka thanuam semsem hi. Palik puan silh kawma missionary nasem kua hipeuhmah zezen ding hiam? cih theihnop luatna tawh nawmvalh suk gawp liangin ka sim suk saisai leh hailo kalin dal li a pha tua thului ka simkhin ziau hi. Nak nawmvalh lua kisa ka sim thului ah bang teng kigelh hiam? cih theician pak lo kahih manin ka dam vel kik leh Operation Mobilisation (OM) team khat ii makaipa Immanuel in Karnataka State sunga Superintendent of Police (SP) H.T.Sangliana thu —Pasian adinga a hanciamna, hehpihna a neihna, a hangsanna leh a tunna ciangciang ah Topa adinga a nasepnate a muhna thute vive na hi gige hi.
Palik maang Sangliana pen nidangin Palikte a muthadah mahmah mi khat hi-in Palik puan silh ding peuhmah a ngaihsun ngeilo khat ahih hangin Indian Civil Service examna panin IPS a ngah ciangin kum 29 sung bang IPS semin Palik puan tawh a kithuam mi khat ahi hi. Pasian sungah a kitelcian mahmah mi khat ahih manin a nasepna tungtawnin Pasian adingin a hihtheih bangin a sem mi ahi hi. June 1974 ni khat OM team pawlkhat in Pasian thu kigelhna laibuta (tracts) a hawm laitakun Palik khat in tuabang laibute SP zum geiah hawm ding na kham hi. Hih thu Palik maang H.T. Sangliana in a theih ciangin Palikte maiah a makaipa Immanuel samsaka, “hih pa’ laibu hawmte leisak ciat un,” ciin khat ciat lei dingin sawlin tua OM teamte kiangah sum na kisap uh leh zong ong ngen un cih thuah lai hi.
Hun hoih a ngah peuhmah valkhongsaklo ahih manin Sangliana in nikhat Shimoga khua Karnataka ah Hindu siampute maiah na milim biakte uh “nuntakna neilo singtum bong kibawltawm” ciin kosak gawp mawk hi. Tua mun mahah amah’n “kei zong ka pu ka pate in Mizoram ah Lungdamna thu a zakma-un no bangin dawi leh kau na bia ngei uh hi” cih a gen kawmin Pasian thu a hilh leh tua munah innkuan 20 Christian suakpah hi, kici hi. Sangliana in Palik puan silh kawmin Pasian na thuman taka a sepna hangin ama tungsiah Kumpi vaihawmte in zathadahin a sepna mun suan kawi kawi uh hi. Khatvei Traffic Control Department ah a om laitak kum nih sung tax pialo car khat mana, tua pen Chief Minister pa car hi cih a kihilh khit ciangin zong awlmawh tuanseloin kuami kuasa a hitaleh dan tawh kikalh ahih manin ciin Palik zumah matsak veve hi. A nitak ciangin CID Food Department ah suankhiatin ompah hi. A sepna mun a tuam hangin Sangliana thumaanna kikhel tuanlo ahih manin tua munah zong Food Minister ii sanggampa godown pan anntang kigusim tampitak luhkhiatsak kik hi. A nasep khempeuh genkhit zawh pak ding hilo hi.
Pasian a itna leh Ama adinga a sepna thupha hangin Karnataka gamsung innlusi ah Sangliana min a theilo omlo zah dong dingin minthang hi. A itna, a kipiakzawhna, a thumaanna leh hehpihna a neihna hangin tua gam mite in Sangliana itin zahtak uh ahih manin ama tangthu mahmah feature film tuamtuamin kibawla, ama minam om lohna leitang nangawn panin MP (Member of Parliament) dingin kitelcing hi. “Vantung ah zong Pasian leh a mite ading nasepna hunpha ngah ding hi leng Palik nasep mah ka teel veve ding hi,” a ci ngiat Palik maang H.T. Sangliana pen “kei Palik puan tawh Jesuh Khris Missionary hi’ng” a cipa hi.
Palik puan silh kawmin zong Pasian na kisem thei hi, cih ka ngaihsut laitak The Shillong Times, January 11, 2008 ah Officer dinmun panin zong septheih zawkaan ahihna ka mu kik hi. Hih thukizakna sungah “Joseph Buhsaal” (Joseph’s Granary) cih thu tawmcik a ki at ka muh ciangin banghangin tuhunin Joseph Buhsaal kisama, banga kizang ding hiam? Kumpi in Buhsaal lianpipi State khempeuh leh District khempeuhah (Food Corporation of India) nei hilo hiam? ciin ka lungngaih kawmin tua thu kigelhte ka sim suak leh Nu Lalbiakdiki in Mizoram sunga mautam kialpi hanga nek leh taak haksa gentheite huhna dinga a bawl’ ahih lam ka mu hi. Thuciamlui hunlai-a Jacob tapa Joseph in Egypt kumpi a suah laitak a nasepna etteha kibawl hih “Joseph Buhsaal” a pankhia Nu Lalbiakdiki in cimawh gentheite huhna dingin buhhum kg 7000 Manipur panin lei-a, a ut peuhmah in zong a thawhkhop theihna dingin kong honsak hi, ciin tua thukizaknaah kisuah hi. Mizoram Chief Secretary ii zi (Nu Lalbiakdiki) in hih bang cimawh huh ding awlmawhna a neihna a hang tampi om kha taleh a hi pelmawh ding bel kumpi ii buhsaal (FCI) in mipite’ cihmawh-haksat hunin bangmah a huhzawhloh manin amah’n Pasian nasepna bangin ngaihsun hikha ngel ding hi.
Hih thute panin ka phawk thak thu in: Pasian a it taktakte in amau dinmun ciat panin Pasian a itna uh lahkhiat theihna ding lampi kitasamlo uh hi. Pasian nasepna ding lampi tuam om hituanlo-a, lampi tuamtuam panin Pasian na a kisemthei hizaw hi. Tua ahih manin nisim neektawm zongte akipan Kumpi vaihawm uliante dongin, eima dinmun ciat pan atunga minihte mah bangin Pasian na sem ciat tazen le’ng bangzahin khamangthang kiman dinga, bangzahtakin i gam cidamin khangto dinga, Topa minthang ding hiam? cih ong ngaihsun sak hi. Tua bang nasepna pen tuhun Missiologist-te’n Pasian nasep dan dinga a uang gen mahmah “Tent-making missionary” tawh hong kituak mahmah ding hi. Kum zalom 21 hunah Pasian nasepna pen missionary-te bek sisak nawnlo-in, Pawlpi tungtawn bekin zong sepsawm nawnlo-in, Pastor-te leh Mission nasemte bek tungah zong ap tuanlo-in, Christian khat ihihna tawh nang na munah kei ka munah ciin “I MUN CIAT PANIN” Topa adingin hanciam ni. I sunga i neih a maan peuh leh hong tuam i puansilh leh i dinmunte pen Pasian nasepna dingin lampi hong hizaw dinga, ahizongin i kituamna bangzahtakin a min ngaihin, thupi-in, sang taleh a sunga pen a maan kei leh bel taksuah taktak ding haksa ding hi. India kumpi in Suah Lam En Ngimna (Look East Policy) a neih bangin eite in zong Jesuh Lam En Ngimna tawh nasep kipan phakik ni.

Comments

Unknown said…
hey.. U Pau maw

haha.. damdam maw? Na sia sak peuh mah cie. Hi bang aa online bek ah i ki muh kik theih lung dam huai ae. U Ngai ee damdam lel maw? Nou ta nei nai lo maw... nei hak ce uh cia? Nang Tripura ah sem a ci aa .... bang ci ? a nuam hia? Hoih ae..U Pau.... thu pi peuh mah teh. Shillong aa te zong lel uh maw? U Mung ee kuai ah om a hia? Thu ki za zel ni aw..... phawk huai peuh mah uh teh. Mang pha.. Topa thu pha maw.

Popular posts from this blog

KA LAISIMNA LAMPI

Tools of Christian Missionaries