Phoenix khuapi leh US pan India ka ciahna

Dr Pum Khan Pau, Santiniketan, India

Kum khat sung ka omna America gamsung sim-tumlam (South-west) a om Arizona state khuapi Phoenix hih bang ahi hi. US state capital khempeuh lak panin mi tamna penpen Phoenix ah mihing 1,445,632 (2010 census) om hi. US khuapite lakpan mi tamna penpen 6 na hi. Hih khuapi pen phaizang gamkeu mun hi-a, Valley of the Sun zong kici hi. Kum khat sungin June-September sung khuahun sa mahmah ahih manin a satna 115 F bang tung thei hi. November-March kha dong vot hiuhiau-in nuam mahmah hi. Phalbi lamin hih khuapi sungah vuk kia zolo hi. America gam khuavot vuk tamna muna omte in khuavot luat taisanin omna dingin a telna uh ahih manin hih khuapi pen khang hat mahmah hi.  Phoenix khuapi sung lian pen Urban areas 15 in kikhen a, hih tawh a kizom suak mah in Scottsdale, Mesa, Tempe om hi. Hih khuapi golna pen 517.948 sq miles ahi hi. Khuapi langkhat pan a langkhat dong mawtaw tawh 60 m/hr in pai leng nai khat sung kipai hi.  Phoenix pan a lang khat tuakah nai 2 sung paina Tucson leh Flagstaff khuapi om hi.

Hih khuapi sungah lampi thupi diakte I-10, I-17, Arizona State route 24, Arizona State route 5, US route 60, Loop 101, Arizona State route 143, Loop 202, Loop 303, Northern Parkway, US Route 60, Arizona State route 74, Arizona State route 85. Khuapi pen limtakin a kibawl ahih manin lampi tang mahmah hi. Lam kawi gawp cih bang omlo hi. Tua ahih manin mun khatpeuh a zon zong nuam hi.

Arizona State University campus mun thum (Tempe, Downtown, West Campus) om hi. Tua banah Grand Canyon University, University of Phoenix cih sanginn minthang hi. ASU ah semester khat a sangnaupang minkhum khempeuh 82,000 (2015 fall) pha hi.

Phoenix khuapi ah Kawlgam panin minam tuamtuam 2000 val om dingin ki-um hi. Zomi zong 140 om hi. Zomite lakah biakna pawlpi Phoeniz Zomi Christian Church, Myanmar Faith Assembly Church om a, tua lo RC leh Seventh Day zong innkuan tawm khat tuak om hi. Minam kipawlna Zomi Innkuan om hi. Biakna pawlpite in Nipi sim nitak biakpiak kikhopna nei-a, tualo hun dangte ah thungetna, lasinna cih bangin zang uh hi. Zomi Innkuan makaihna tawh pawlp tuamtuamte kha khat khatvei kikhopna om hi.  

Phoenix a om Zomite nasep Sushi, Tissue paper factory, hotel, golf course hipha deuh hi. Sushi sai a nei zong mi thum bang om hi. Pawlkhatte in nino leh nipi off day a neih hangin a tamzaw in off day neilo uh ahih manin Nipini zong nitak nasep ciah ciang bekin kikhopna om thei pan hi. Pawi leh vai khat peuh a om leh nitak bekin kibawl zaw hi. Zomi sungah inn nei 6/7 bang om khina, mai lamah kibehlap zel ding hi. Tua banah US citizenship ngah zong 5/6 om khin hi. Zomi khangno sangkah zong tawm khat om hi. University a kah thei numei nih om ta hi.

Kumsimin Khuado Pawi leh Zomi Nam Ni pen Zomi Innkuan makaihna tawh bawl zel uh hi. Kei zong ka om sungin hih pawite nih kibawl ahih manin thugenna hun a nih tuakin ka ngah hi. Minam it tek sam napi un kipawlkhopna lam thanem lai uh hi. Flagstaff ah innkuan 3 bang om a, amau zong Sushi sem mah hi. Tua bangin Tucson ah zong innkuan 2/3 om a, Sushi mah sem uh hi.
Phoenix leh a kima Zomite khua hih bang hi: Mualnuam, Vangteh, Tuisau, Heilei, Tahan, Zung, Tedim, Pimpih, Muizawl, Kansau, Buanli etc.

US pan India ciah kuanta
Phoenix ah kum khat ka om hun hong bei dektak ahih manin September kha kal nihna bei ciangin van kaikhawmin ka buai pianta hi. US ah gamtat dan a nuamlo den kei khat pen mawtaw nei kei leng ei thu tawh kitang thei hetlo hi. Bus lah deih bangin om ziahziah lo hi. Tua ahih manin vak ding, koi hiam khat ah hawh nuam bek zong mawtaw nei khat zot den kul hi. Mi zong nasem gimsa a inn tung pen nitaklam bang vak dinga cial lailai kisuan huai hi. I vak nop bangin zong kivak theilo suak hi. Tua bang ahih hangin hong it hong deihsakte hangin ka pai nopna pawlkhatah ka pai kawikawi thei veve hi.

Khatvei ka zi van no khat bek puak nuam ka hih manin ka leinop pen Nu Nempi kiangah ka gen leh aman a pasal James Khat Pum tawh khatvei Mall thupi mahmah khat ah hong paipih uh a, ka lei thei hi. Tua mah bangin US ka tun akipan hong ka kithuahpih den khat Pa Neng Kim in zong nasep loh ni (off day) ciangin a hun hong pia-in Arizona Mall hong paipiha, innkuanpihte ading van ka lei thei hi. Ka pai nopna dangte ah zong hong puak kawikawi hi. Neng Kim tawh Phoenix khuapi et theihna mualtung kah ding cih nih vei ka sawm uh leh a nih vei mahin lampi kikhak tawh kituak citciat hi. Neng Kim mah in hong deihsakna tawh khat vei Arizona State University ah ama camera tawh video ka kizaih uh hi. University campus mun pawlkhat leh library ah zaih kawikawi-in tua ciangin Tempe lake gei ah zong ka zaih uh hi. Hih pen nung ciangin a kideih mahmah ding ahih manin hih bangin hong vaihawmpih manin ka lungdam hi. Tua bek hilo-in Neng Kim mah in ama inn ah US ah kum khat ka omna thu leh lungdamkohna video khat hong bawlsak kik hi. Tua pen YouTube ah kikoih in ki-en thei hi.

Khatvei JC Penny ah ka tate puan ding zongin ka om laitak Nu Cing Lun Niang@ Nu Niang-te nuta tawh ka kimu uh hi. Amau khedap zong uh a, kei zong ka tate khedap ding a deih kawmin ka velvel hi. Nu Niang in na khat bek hong leisak ding ka cih uh ahih manin kei man ong piaksak ning, ci-in tua muna ka lei khempeuh a sum hong piaksak hiau mawk hi. Ka lungdam mahmah hi. Hih Nu Niang-te nupa a pasal Pa Thawn tawh inn thak lei uh a, tua inn lopna leh Arizona Zomi Innkuan in kei khakna pen amau inn ah a kigawmin kibawl hi.

Arizona Zomi Innkuan tawh kum khat sung ka kikholhna sungah hun manpha leh hun nuam tampi ka zang thei uh hi. Khasim khatvei AZI min tawh kikhopna kinei dena, kei zong thugenna hun tampi vei ka ngah hi. Khat vei Pa Hau Mung inn ah Zomi Tangthu holimna nitak thum ka nei thei uh hi. AZI min mah tawh Phoenix pan tai 100 val gamlatna Tucson leh Flagstaff ah inn vehna ka nei uh hi. Khuado pawi leh Zomi Nam Ni khatvei tuak ka zangkhawm thei uh hi. Tua bangin ka hunzatte uh manpha kasa hi. Keimah khakna programme thupitakin hong bawl sawnsawn uh hi.

Walmart, JC Penny, Super Target cihte ah van thupi lua ka lei loh hangin innkuanpihte ngaihsutna tawh 3/4 bang ka vak hi. Hih bangin ka vakna dingah khatveivei bus tawh ka pai hangin ka inntekpa Pa Hau Mung, Pau Kok leh Peter Mung-te in zong mawtaw tawh hong kha thei uh hi.

Phoenix ah Zomi biakna pawlpi Phoenix Zomi Christian Church (PZCC) ah ka kikhawm hi. Amau zong thugenna hun tam veipi hong pia hi. Ka ciah kuan lam bang nipi 3/4 a kizomin thugenna hun hong kipia hi. Pawlpi mite in zong hong it a, ken zong itin amau tawh kikholh nuam kasa hi. September 20 pen amau tawh Nipi zat tawpna ding ahi hi. Tua ni-in Pawlpi min tawh Pa Tuang Mung leh Nu Vung in lungdam kohna thugen uh hi. Pawlpi in letsong $500 hong pia hi. Lanva CBA pawlpi biakinn bawlna ding huhna $300 pia uh hi. Kei hong kipia letsong zong ka khua pawlpi biakna bawl huhna dingin ka pia thei ding hiam, ka cih leh upate in hong phal hi. Hih pawlpi ah leadership training nitak khat ka neihpih hi. Tualo nipi biakpiakna thugenna ka neih cihloh kei lampan ka huh theihna tam hetlo hi.

September 25 nai 11:30AM in Peter Mung, Tungpi leh Neng Kim in Sky Harbor International Airport ah hong kha hi. Baggage ah van ka teh sak leh tawm khat a val manin lakhia-in plastic tawh ka khai hi. Bag nih ka puak pen $60 bei-a, Peter Mung in a card tawh ong piaksak hi. 1:35 PM in American Airlines tawh lengin nai thum sung leng khit ciangin nitak nai 7:00PM in ORD, Chciago ka tung hi. Pa Pau Cin Lian, President, CZCC in hong dawn hi. Traffic a jam luat manin nai 9:00PM pawlin ama inn ka tung pan uh hi. Nitak ann ne-in ka giak suak hi.

Chicago ah zan thum ka giak sungin Pa Munglek inn ah ka zintung hi. Nitak nih Pu H Gin En Cin tawh ama omna ah holimna ka nei thei uh hi. September 26 leh 27 nitakin amau inn ah nitak ann ne-in ama translation thu, keima research leh thu tuamtuam ka kikum thei uh hi. Pu Cin pen kum 84 a phak hangin a khuak hoih mahmah lai hi. A thu theihna thuk mahmah lai hi. Chicago ah ama tapa Pil Mung hangin ka inntek tuam hi.

September 28 nai 10:00 AM in Pil Mung in ORD airport ah hong kha hi. Air India counter ah ka vante ka ap ciangin ka bag nihte free in a lut theih hangin a thumna pen hangin $200 ka pia hi. Ticket vai ka man uh ciangin Pil Mung in hong ciahsan a, kei security check-in ka lut h. Nai 1:30 PM in Air India dreamliner vangleng golpi tawh India New Delhi bawh dingin ka leng hi. Tua bangin Topa in kum khat sung US ah hong gualzawhpih hi.

Chicago pan nitaklam nai 1:30PM a leng pen mal-suah lam nawk in ka leng uh hi. Nai pen na tam tetekin nai thum sung bang ka leng khit uh ciangin khuamial hi. Suahlam nawk ka hih bangun nai nih sung bang khuamial ka len zawh uh ciangin khua vak kik seisai hi. Labrador tuipi tungah lengin tua pan Reykjavik island gei ah ka tawn uh hi. A tunglam panin Helsinki, St Petersburg leh Moscow tung lamah lengin tua khen deuh panin ka tuak suk kik uh hi. Kazakhstan gam nawkin Afghanistan leh Pakistan tawnin Delhi ka lut uh hi. Nitaklam nai 1:40PM in IGI airport, New Delhi ka tung hi.

Delhi ah connecting flight pen nitak nai 8:00PM pek ahih manin ka cim man mahmah hi. Ka phone simcard lah zat theih loh, internet ngahlo in midang tawh kizop theihna om sun PCO ahi hi. Delhi ka tun lam pen PCO panin ka zi Ngai ka hilh hi. Delhi panin Nitak nai 8:00PM in lengkikin Kolkata nai 10:20PM in ka tung hi. David Hanneng in ong dawn a, amah tawh Thangbawi quarter, Salt Lake ah ka pai uh hi. Topa hehpihna tawh tawldamin Kolkata ka tung hi. A zing ciangin Santiniketan Express tawh Santiniketan ka pai hi. Train station ah Dr Surjya Kumar Saikia in hong dawn hi. Amau inn ah sun ann ne-in tua panin ka inn luahna ka pai hi. Topa in ka kipatna mun ah cidamin hong tungsak hi. 

US panin India tuncil pen nuam pak hetlo hi. I lampi ah mawtaw hawldan bekbek zong kikhai lua pah ahih manin a bangci zanzan ale! cih ding khat in hong om keei hi. Ut dan teka mawtaw hawl gawp in kihet kha ve nuteh aw cileng lah tuaci sam lo...a siam lua uh hizaw hiam? Zan ciangin ihmut suak theilo, sunnung lam peuh ihmut suaksuak keei mawk hi. Khuahun paidan kilumlet, nisim vanzat kilamdang, mite kilamdang, lungsim puakzia kilamdang...a kilamdang vive hipah hi. Tua bang ahih hangin i gamtatna mun ding mah himawk ahih manin phunlo puamlo-a a mun tawh kituaka kibulh loh theihloh himai hi.

India tung ka hih hangin ka innkuanpihte Lanva (Lamka) ah om ahih manin keiguak mah in inn nasep kisam teng ka sep kul hi. A minin inn tung ka hih hangin a taktakin inn ka tung nai kei hi. Ka tunna pen ka tenna inn uh ahih hangin a sunga om ka innkuanpihte tawh ka om khop nailoh manin inn tung taktak nailo ka suak hi. October 18, 2015 ni-in Santiniketan pan Lamka ka ciah hi. Imphal airport ah ka nu leh ka tate leh naute in hong dawn uh a, kum khat zawh cianga kimu kik pan ka hih manin amau tawh kimuh nuam diak se hi. Lanva ka tenna inn uh ka tun ciangin ka zi lungdam mel takin hong dawn lailai...nuam ei. U le naute hong paikhawm lialiaite hangin inn tun zong tun man om deuh kasa hi. Tun bel US panin inn tung taktak ka hita hi. A beisa kum khat sung ka khualzinna lampi khempeuh ah hong tonpih Topa tung bekah minthanna leh pahtawina ka pia hi.




Comments

Popular posts from this blog

KA LAISIMNA LAMPI

Tools of Christian Missionaries