Nok Swan Lian (ka pa) Phawkna

Pa Nok Swan Lian Tangthu Tom

Hong nusia sa Pu Ton Thang leh Nu Niang Za Vung te tapa upapen Pa Nok Swan Lian pen kum 1937 in Mualnuam, Chin State, Burma ah piang hi. Mualnuam panin Zotlang, Mizogam ah pem uh a, tua panin 1950 in Manipur phaizang ah lut uh hi. Phaihel khua ah tom cik sung a ten khit uh ciangin Tangnuam khua ah teng uh a, tua panin tu-a a tennna Lanva khua tung uh hi.

Pa Nok Swan Lian pen a pa in a deihsak mah bangin laisin a lunggulh leh thanuam mi hi-a, a tan sawm(Cl-X) exam lai bangin buhbuk sungah kikhumin laisim mi ahi hi. 1964 kumin Tuensang, Nagaland ah government clerk sem ngei hi. 1970 in Allahabad University panin MA (Political Science) zo-a, a kumkik ciangin Pa Sing Pum tanu Nu Zen Khan Vung tawh kiteng uh hi.

1984 in India gamgi ah gam khat leiin Paakmual khua sat a, tua mun tawh kawmtuahin nasem hi.

Political Science ah MA zo ahih mah bangin gamsung thu leh minam thu ah lunglut a, Indian National Congress ah hun sawttak nasem hi. Churachandpur District Congress President term bangzah hiam na pua hi. Khadi and Village Board, Imphal ah zong Vice Chairman sem ngei hi.Tedim Chin Union leh TCCC ah 1970-1993 sung makai sem a, 1968-69 sungin hong nusiasa Sia Khup Za Go tawh minam vai buaipihin Delhi ah Centre Government kimuhpihin nihvei pai uh hi. 1998-2000 sung Zomi Council Chairman sem in ama hih theih bangin gam leh minam ading vei-in a neihsa, tha leh zung, pilna siamna sum ngamin na a sem mi ahi hi.

1993 kumin CBA in St Paul’s Institute ah Ulian Camp a neihna ah amah zong kihela, tua ah Pasian tawh kimu in pianthakna hong ngah hi. Tua huna kipan Pasian thu lunggulh mahmahin South Korea gama khanlawhnate bangin khoihkha mahmah hi. Tua panin Pawlpi ah zong kizanga, Local Church committee ah makai a sep banah CBA HQ. ah 1993-96 term nih sung President sem a, EC Member zong hun sawtpi sem hi.

A laibu bawlte lakah Mangkam Sinna: English-Tiddim Chin translation and composition (1968), Students' English-Tedim Chin dictionary (1st edition 1976), Kam Hau Ngeina te mitampi in phattuampih mahmah hi.

1970 April khain Manipur gamah Sia Nok Swan Lian in khasim thukizakna Tangko khen a, Kawlgam pua-ah Tedim pau tawh thukizakna a kikhen masa khat hi.

A damlohna: Zunkhum nei mi hi-a, a beisa kum sawm sung bang zunkhum zatui tawh kikem hi. 16 September 2010 in a khut leh khe veilam tuak tangtheilo-in hong om hi. Tuani akipan lupna tungah kikem toto hi. February kha in a tapa sepna Santiniketan, West Bengal ah a nupa un hawha, Visva Bharati Univesity hospital ah ni sawm sung zato va lum hi. November 2010 in Shija Hospital ah ni 5 sung lum kik a, August 2011 in RIIMS ah lum leuleu hi. October 2011 in GNRC, Guwahati ah ni 4 va lumkika, tua pan hoihzaw bangin hong ciah ahih hangin a beisa kal 2/3 sung bang ann ne ginalo, khaksuah lakhia theilo in hong om in tuzingsang (18/12/11) in nak hamsa hong sa mahmah in sawtpi zong thuak manlo zahin nai 7:00AM in Topa kiang hong zuatsanta hi.

Pa Nok Swan Lian leh Nu Zen Khan Vung tate:

1. Pa Thang Sian Mang Havildar, AMC, a zi Awi Deih Cing tanu 1 nei

2. Pa Pum Khan Pau, PhD, Asst Prof, Visva Bharati University, Santiniketan

A zi, Nu Niang Van Ngai, tapa nih nei

3. Pa Gin Khan Lun, Teacher, Ebenezer Academy, a zi Niang Suan Cing, tapa 1, tanu 1

4. Pa Nok Khan Lang, part-time teacher, a zi, Cing Lun Vung, tanu 2, tapa 1

5. Tg. Thang Sian Mung Research Scholar, NEHU, Shillong

6. Pa Do Za Khup, Indian Navy, Vishakhapatnam, a zi Cing Lian Vung tapa 1

7. Lia Zam Ngah Cing, PhD Scholar, NEHU, Shillong

A sanggamte:

1. Nu Dim Ngaih Man a pasal Dr. T.K.Muana ta 4 nei

2. Nu Niang Sian Cing, a pasal (L) Nang Khan Pau ta 1

KA PA HONG NUSIATNA TAWH KISAI PHAWKHUAI KA SAKTE

Ka pa in hong nusiatni pen 18 December 2011 zingsang nai 7:00 satma deuh hi-a, sunin Lanva CBA in vuina programme bawlin khakkhiakna hun kizang hi. Tuani zinglam nai 2:30 pawlin ka nu in tui a piaksawm phawkin ken zong ka va phot pih a, a nungah nangin tawlkhat ka tusak uh hi. Tui a dawn ciangin zong tawm cik pat khawng tawh a kipia hi-a, aman a deih bangin a kam tawh bangmah nethei dawnthei lo hi. Tawlkhat khit ciangin lumsak kikin kei zong ka lupna ah ka paikik hi. Zingsang khuavak ciangin Langno, Ngai leh pawlkhat zong thokhinta uh a, tua ciangin ka nu in ka pa pen a lupna ah nak hamsa sa in a mit hong gau liang bangna theih ciangin Langno sama, tua ka lupna tung pan a ihmu lai ka zak ciangin kei zong ka diangkhia hi. Ka pa pen a awm bing, a khaksuahte lakhia theilo-a ni bangzah hiam a om khn ahih manin, nak hamsa sa mahmah in hong om ciangin Langno leh ka nu tawh ka cihna ding theilo-in ka cimawh mahmah uh hi. A awm peuh pan nengin ka buai mahmah uh ka, ka innkuanpih dangte uh zong tua sungin hong om uh hi. Tua laitak ka nu in “nak tantan o” a cih kammal ka zak pen khasiathuai mahmah hi. Devotion paite Pa Thangte innkuan, Nu Zam, Nu Hoih, Ni Cingte leh a tuamtuam hong tung uh a, ka Ni Mante innkuan zong hong tung uh hi. Kei zong ka mai phiat khia pak ning ciin ka pai khiat leh ka lutkikma in ka pa nuntakna na beiman hi. Mi’n inn hong hem pah uh a, a sawtlo-in sihdak hong gingin ka pa a mansuah taktak ka hi mawk hi.

Ka pan hong nusiat taktak ciangin ka dah mahmah dinga kilawm ahih hangin dahlua mahmah in ka kap ngaungau thei hetkei se citciat hi. Kap leng zong ka dahluatna a om loh pen lamdang kasa hi. Ka pa tanghial in hong beisan a kei hici bang hang hiam ciin ka kingaihsun hi. Ka pa in Pasian sungah lungmuanna leh khamuanna a neih mahmah lamtak theilua ka hih manin ka dahna ding tua in hong kham tawh kibang hi. Tua banah a diakin keima mimal nuntakna ah ka tun ding ciang hong tungsak, ka sepna hong muhsak, ka tate hong muhsak ahih manin amah leh kei tawh kisai ah ka lungkim mahmah hi. Ko a tate mitan ka phakloh uh hangin laisimna lamah BA ciang hong zosak tekin ka nuntakna dinguh lampi hong sialsak khintek ahih manin ama lampan a nasep zo khin ahih manin ama pumpi tawh hong nungta lai leh a uthuai pen ahih hangin damlohna hanga nuntakna zong a ngeina banga zang thei nawnlo-a hamsa taka a nuntak sangin hong beisan pen amah a tawldam zaw bangin ka ngaihsun thei hi.

Mi tampitak in hong gala, sum leh pai tawh hong gal banah puan nam tuamtuam, tangcing, puanlaisan, puansan, leh minam puan tuamtuam a kigawmin zakhat val bang kingah hi. Ka pa in hong nusiat laitakin ka u Mang a sepna Jamnagar, Gujarat ah om a, Mungno leh Cingbawi NEHU, Shillong ah omin Khuppute innkuan Vishakhapatnam ah om hi. Tualo teng inn ah ka om laitak uh hi. Mungno leh Cingbawi tuani mah nitaklamin bus tawh hong dingkhia uh a a zingciangin damin hong tung hi. U Mang zong 22 ni a omna pan Agartala tan vanleng tawh hong pai-a, tua pan Silchar ciang meileng tawh hong pai hi. Manipur bandh a om manin tua munah tangin 24 ni-in hong tung pan hi. Khuppute innkuan zong 25 nitaklamin damin hong tung hi. Ka pa tawh Christmas leh Kum Thak pawite zangkhawm thei lai dinga lametna lianpi tawh a ki-om lai-in a zangthei nawnlo kisuak hi. Ama hong nusiat khit ciangin ama hangin ko innkuan a dangteng kikhawm kik thei bilbelin Chrismas leh Kum Thak pawi ka zangkhawm thei uh hi. Muanno (Samuel u) zong Aizawl panin hong zin a om laitak hi-a, U Lang Thang zong tuani-in a thutheilopi in hong tungin a luang hong laplo hi.

Ka pa hong gal tampite lakpanin thugenna neite Pu K Vungzalian ex minister, Pu L B Sona, Chairman Zomi Council, Pu Kai Khan Mang, President TCU, Pu Gen Than Lian, President CBA leh mi lian tuamtuam te hangin ka angtang uh hi. Pu T Phungzathang minister in Phai panin a zak bekin hong delhto a, hun mankhit inn maiah maan kilak laitakin hong tung ahih manin aman Paite puandum khat khuh hi. Thugenna nei nuam mahmah ding ahih hangin innkong ah hun kipia kha nawnlo ahih manin poi mahmah hi.

Receptionistte in tuani a galna sum a ngah khempeuh uh pen 23,000 khawng hi-a, Pu Phungzathang in 5000 tawh hong galin tualo amau kiangah a lutlo a dangte tawh ka tuat uh ciangin Rs 30,000 bang val thei dingin ka tuat uh hi.

Comments

Popular posts from this blog

KA LAISIMNA LAMPI

Tools of Christian Missionaries